گزارش پانزدهمین نشست علمی با موضوع«ترسیم طبقه روایی ابراهیم بن هاشم قمی و رفع چالش‌های پیش‌رو »
در آغاز نشست حجت الاسلام پورموسی ضمن تشکراز جناب استاد حیدری فطرت به عنوان راهنمای نگارش مقاله خویش، به معرفی نوشتار و مباحث مطرح شده در آن پرداخت.
حجت الاسلام پورموسی ابتدا مقدمات و کلیاتی از بحث خویش را با بیان چهار محور اساسی از راوی شناسی و جایگاه آن که عبارتند از:« 1ـ شناخت هویت راوی 2ـ تعیین مذهب راوی 3ـ تبیین وضعیت وثاقت یا ضعف راوی 4ـ ترسیم طبقه راوی» آغاز نمود.
سپس مباحث راوی شناسی را، با حوزه‌ی ترسیم طبقه راوی، مرتبط و گره خورده بیان کرد.
طبق نظر ایشان بسیاری از داده هایِ رجالیِ چالش برانگیز از سوی اندیشمندان این علم، مرتبط با بحث طبقه راوی است.
سپس به معرفی مفهوم «طبقه»، ارکان آن(محدوده زندگی، تاریخ گذاری رخدادهای عمرراوی ..) ، اهمیت طبقه( پی بردن به افتادگی سند، تمییز مشترکات ..) پرداخت و بیان کرد که بدون تاریخ گذاری از برخی روات،پذیرش روایات آنها دشوار می باشد.
حجت الاسلام پورموسی علت انتخاب جناب ـ‌ابراهیم بن هاشم‌ـ و بررسی طبقه این راوی را ،کثرت روایت آن در تراث حدیثی شیعه، حضور گسترده در اسناد کتب اربعه و یکی از اصلی ترین انتقال دهندگان تراث اصحاب امام کاظم‌ـ‌علیه السلام‌ـ و امام رضا‌ـ‌علیه السلام‌ـ معرفی کرد.
ایشان در مقاله به چالش هایی که در زمینه طبقه شناختی ابراهیم بن هاشم وجود دارد اشاره کرد؛
ازجمله روایتگری مستقیم ابراهیم بن هاشم از امام رضا‌ـ‌علیه السلام‌ـ را چالشی مهم قلمداد کرده و با شواهدی همچون: ترسیم دوره زیست ابراهیم بن هاشم با بررسی سال وفات استادان و راویان هم طبقه و همچنین سال وفات شاگردان آن و وجود تصحیف «عن» به «واو» در سلسله سند روایتی از کتاب وسایل الشیعه و تفاوت آن با نقل مصدرش(عیون اخبارالرضا ـ‌علیه السلام‌ـ )
و همچنین عدم نقل مستقیم کتب یا روایاتِ یونس بن عبدالرحمن(متولد 208) در هیچ یک از کتب فهرست‌نگاری توسط ابراهیم بن هاشم و.. نتیجه به عدم روایت مستقیم ابراهیم بن هاشم از امام رضا‌ـ علیه السلام‌ـ گرفت.
حجت الاسلام پورموسی در پایان ارائه خویش، لزوم تخمیین تولد، وفات و محدوده زندگی روایان احادیث دربحث طبقه را به عنوان یک نتیجه گیری کلی از این پژوهش بیان کرد.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین جناب احسان‌الله درویشی ضمن تشکر از حجت الاسلام پورموسی، این مقاله را به عنوان یک پژوهش رجالی توصیف کرد.و این مقاله را دارای قابلیت قرارگرفتن، مقاله ای آموزشی برای افرادی که علاقه به فعالیت های رجالی دارند برشمرد.
و از امتیازات این مقاله، نوع پردازش اطلاعات که روند یا فرآیند کار رجالی را نشان می‌دهد بیان کرد.
سپس ناقد محترم برخی از نکات را متذکر گشت.
از دیدگاه ایشان در این نوشتار مفهوم «طبقه» باید به صورتی عمیق تر و دقیقتر برای مخاطب بیان می‌شد.
و همچنین بخشی از مطالب مقاله برای افرادی که با مطالعات رجالی آشنایی کافی ندارند، نیاز به توضیح افزونتری داشت.
جناب دکتر درویشی خاطرنشان کرد ناظر به اینکه مفهوم «طبقه» معمولا یکسان نبوده؛و گاهی معیار لقاء و روایت مستقیم، معیارجغرافیایی و.. در نگارش های علمی لحاظ شده است، بهتر آن بود که در این نوشتار به صورت دقیقتر بدان پرداخته می شد.
ایشان بیان داشتند که از جمله مواردی که نویسنده محترم می توانست بدان بپردازد موضوعِ زمان آغاز نقل روای و ریشه های آن( بلوغ، ضبط ..) است.
در انتهای این نشست جناب حجت الاسلام پورموسی به پاسخ هر یک از نقدها پرداخت.
