گزارش نشست رؤسای انجمن‌های علمی حوزه علمیه
حجت الاسلام والمسلمین برنجکار، در نشست رؤسای انجمن‌های علمی حوزه علمیه ضمن گرامیداشت دهه فجر انقلاب اسلامی، گزارشی از فعالیت های مرکز تخصصی معارف اهل بیت علیهم السلام ارائه و با بیان این که این مجموعه از سال 1393 آغاز به کار نموده، تاکنون 9 دوره پذیرش طلبه داشته است، خاطرنشان کرد: استباط معارف اعتقادی از قرآن، احادیث و عقل و پیگیری بحث های تطبیقی از مهمترین اهداف رشته کلام امامیه است.
وی تدوین گرایش‌های امامت، مهدویت، نبوت و مبدأ و معاد را از جمله گرایش‌های رشته کلام امامیه دانست و اظهار داشت: مباحث تاریخی تحت عنوان تاریخ مکاتب کلامی از دیگر گرایش های دانشی است که در این حوزه تدوین و برای نخستین بار دوره‌های آن در سال جاری برگزار شده است.
وی با بیان این که در سطح سه حوزه ضمن اجرای کلام جدید، رشته حدیث و رجال را پایه گذاری نموده ایم، خاطرنشان کرد: تمام رشته ها و گرایش‌های کلامی در شهرها و استان های دیگر از جمله استان گلستان، اصفهان، یزد و مشهد برگزار نمودیم.
وی در ادامه گزارشی از توسعه همکاری‌های علمی مرکز تخصصی معارف اهل بیت علیهم السلام ارائه نمود و تصریح کرد: در 9 سال گذشته تمام رشته ها و گرایش های دانش کلام را در سطوح سه و چهار حوزه برگزار نموده‌ایم.
حجت الاسلام والمسلمین سبحانی، در ادامه این نشست، ضمن ارائه گزارشی از فعالیت های پژوهشکده و گروه های سه گانه آن با تأکید بر این که مؤسسه معارف اهل بیت علیهم السلام هدف اصلی خود را بر روی فقه اکبر متمرکز نموده است، اظهار داشت: در حوزه دانش کلام بخش فراموش شده در حاشیه وجود دارد که ناظر به متون و منابع دینی و شیعی به استنباط معارف می پردازد و این را خسارتی بزرگ در تاریخ تشیع می دانیم، چرا که کلام ما درگیر فضای پاسخگویی شده به گرفتار بحث های بین المذاهبی و بین الادیانی شده، در تبیین و شرح روایات بسنده نمودند و دانشی که منابع آن عقل و وحی بوده روش شناسی را …. از جایگاه کار فقاهتی انستباطی معارف اعتقدی را تبیین کند در تاریخ ما مغفول ماند.
وی بر اهمیت توجه به استنباط اجتهادی معارف تصریح و گسترش شیوه های استنباط متناسب به موضوعات تصریح نمود و ابراز داشت: باید فقه اکبر و روش استنباط معارف حقه را از کتاب و سنت و مبتنی بر روش های دقیق علمی بازتاسیس نماییم.
وی با بیان این که یکی از کارگروه‌های مبتنی بر کارهای روش شناسی از میراث روش شناسی علم و اصول معارف را گردآوری و از آن صیانت نماید.
وی با بیان این که یکی دیگر از گروه های متمرکز در پژوهشکده تامین زیرساخت های علمی را هدفگذاری نموده است، خاطرنشان کرد: بعد از مرحوم کلینی تا عصر مرحوم علامه مجلسی کار ضابطه مند علمی بر رؤس روایات اعتقادی صورت نگرفته و تنظیم علمی دقیقی دنبال نشده است.
وی با تأکید بر این که در فقه العقائد دنبال زیرساخت های منابع علمی در حوزه فقه اکبر هستیم، خاطرنشان کرد: همه منابع روایی ما از نخستین منبع تا زمان مرحوم علامه مجلسی برررسی و روایات اعتقادی آن در ابواب فقهی بررسی و در نظام موضوعات تجمیع تحت عنوان وسائل الشیعه اعتقادی هدفگذاری و شیوه نامه های دقیقی مبتنی بر آن دنبال شده است.
وی تبیین جزنیات روایات در سه لایه و توجه به سیر تاریخی روایات را از جمله ویژگی های این نظام موضوعات روایی توصیف نمود و ابراز داشت: احیای آثار مرتبط با فقه اکبر از دیگر رویکردهای این مجموعه است.
وی افزود: یکی از نقاط مهجور و نادیده گرفته شده، متونی است که در سنت شیعی با روش های اجتهادی کمتر احیاء شده است. این بخش از میراث تشیع نادیده گرفته شده است.
وی جُستارهای اعتقادی و ترسیم زیرساخت علمی برای دانش کلام در عین توجه به اختلاف های دیدگاهی را از جمله رویکردها توصیف نمود و با بیان این که 25 عنوان اصلی پژوهشی در حوزه کلام به صورت دقیقی احصاء شده است، خاطرنشان کرد: تمام مقالاتی که در مجلات و مجموعه مقالات در قالب این25 عنوان اصلی پژوهشی احصا، پالایش و بهترین ها انتخاب و در سه بخش حوزه کلام، فلسفه و عرفان و منابع وحیانی دسته بندی و در خلاء های پژوهشی، سفارش مقاله صورت گرفت است.
وی جُستارهای اعتقادی را برگزیده مقالات سیر در لبه یافته های علمی موضوع دانش کلام تعریف نمود و یادآور شد: در عرضه مقالات هیچ گونه گرایشی مد نظر نبوده و بهترین مقالات از منظر معیارهای علمی انتخاب شده و در مقدمه این جُستارها چکیده از مقالات ناظر به اندیشه های مختلف مرقوم در جلد مورد توجه قرار گرفته است.
وی به راه اندازی مؤسسه البیان با هدف معرفی تشیع از زبان خودش اشاره نمود و خاطرنشان کرد: هدف اصلی مؤسسه البیان معرفی شیعه برای غیر شیعیان و به دور از افراط و تفریط ها و مبتنی بر زبان علمی و فارغ از پرده پوشی ها یا بیان دیدگاه های شاذ است.
وی 30 عنوان از وجوهات اندیشه تشیع هدفگذاری و برای هرکدام از وجهه های اندیشه تشیع یک جلد خاصی با مشارکت نویسندگان تراز اول آن عرصه دانشی نگاشته شده است، خاطرنشان کرد: 30 عنوان وجوه اندیشه تشیع مبتنی بر شیوه نامه مشخص پژوهشی و پالایش مستمر تدوین می شود که تاکنون 7 جلد آن منتشر و 3 جلد نیز در شُرف چاپ قرار دارد.
وی تبیینی از برخی از مجلدات آماده شده دانشنامه تشیع ارائه و گفتمان سیاسی استاد واعظی، نظام سیاسی استاد میرمعزی، مباحث خانواده استاد زیبایی نژاد، مباحث تاریخی استاد صفری فروشانی و بحث امام مهدی با محوریت بنیاد مهدویت را از جمله این موارد دانست و ابراز داشت: این محصول زحمات بخش های مختلف و همکاری نهادهای مختلف حوزه های علمیه است.
وی به فعالیت های گروه حدیث پژوهی و مجموعه فعالیت های آموزشی و فرهنگی آن اشاره نمود و گفت: راه اندازی مدارس تابستانه در شهرهای مختلف و برگزاری دوره های متنوع برای اساتید دانشگاه و معلمان با هدف نشان دادن عمق زیرساخت پایه های حدیث امامیه از جمله رویکردهاست که دنبال می‌شود.
وی در بخش پایانی سخنان خود گزارشی از شکل گیری هسته و حلقه های حدیث پژوهشی این مجموعه ارائه نمود.
حجت الاسلام والمسلمین برته ضمن تقدیر از رویکردهای ارزشمند انجمن کلام حوزه، به سیر اجرایی فعالیت انجمن ها اشاره و بر اهمیت توجه به شأن بیانی ظرفیت ها اشاره و با بیان این که باید برشی از ترسیم فعالیت های مشترک انجمنی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: بسیار از ظرفیت های شکل گرفته در انجمن ها می تواند به عنوان فصل مشترک مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
وی با بیان اینکه حوزه روش شناسی و معرفی محصولات بینا رشته ای مباحث کلامی و اعتقادی با چهار محور آموزشی می تواند مورد توجه تمام انجمن ها قرار گیرد، اظهار داشت: ظرفیت منابع انسانی در حوزه های تخصصی برای بهره گیری انجمن ها دنبال و از پیگیری رویدادهای مشترک موازی پرهیز گردد.
وی در ادامه به برخی از رویکردهای ارزشمند انجمن های علمی حوزه و بر اهمیت توجه به بازنمایی فرهنگی و رسانه ای ان تاکید نمود و ابراز داشت: دغدغه ما این است که نشست رؤسای محترم به ترسیم فعالیت های مشترک بیانجامد.
وی ضمن تقدیر از فعالیت تمام انجمن های علمی حوزه، بحث نامه به دبیرکل سازمان ملل اشاره و با بیان این که این نامه از مراجع رسمی انعکاس و به عنوان اسناد رسمی سازمان ملل ثبت شده است، اظهار داشت: اقدام اخیر انجمن های علمی حوزه علمیه در نامه به دبیرکل سازمان ملل که مبتنی بر ادبیات پر از تواضع، عالمانه و حکیمانه و نکته سنجی علمایی تنظیم شده بود، بازخورد خوبی در عرصه رسانه داشت.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به بخش معرفی انجمن برتر در جشنواره فارابی اشاره و بر اهمیت به روزرسانی گزارش‌دهی‌ها تصریح نمود و یادآور شد: در متن آئین‌نامه جشنواره فارابی یک انجمن و پژوهشگر برتر به صورت متوالی به عنوان برگزیده انتخاب نخواهد شد.
