آیین افتتاحیه یازدهمین سال آموزشی مرکز تخصصی معارف اهل‌بیت(علیهم السلام) با حضور آیت‌الله میرباقری برگزار شد
مراسم افتتاحیه یازدهمین سال آموزشی مرکز تخصصی معارف اهل‌بیت(علیهم‌السلام) عصر روز ۲۰ مهرماه ۱۴۰۴، پس از نماز مغرب و عشاء، در محل این مرکز واقع در صفاییه، کوچه ۲۱، فرعی ۳، برگزار شد.
در این مراسم که با حضور اساتید، طلاب و مسئولان مرکز همراه بود، ابتدا مدیران مرکز با اشاره به نکات آموزشی، بر لزوم «انتخاب واحد»، «تکمیل به‌موقع پایان‌نامه‌ها» و «رعایت نظم آموزشی» تأکید کردند. همچنین از برنامه‌های پژوهشی از جمله «طرح پژوهانه» و «هسته‌های پژوهشی» برای حمایت از فعالیت‌های علمی طلاب یاد شد.
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر برنجکار، به معرفی مرکز تخصصی معارف اهل‌بیت(ع) و اهداف آن پرداختند. ایشان با اشاره به تأسیس این مرکز در سال ۱۳۹۴، هدف اصلی آن را «اجتهاد در معارف قرآن و سنت با رویکردی فقاهتی و اجتهادی» دانستند و افزودند: «رشته‌های کلام امامیه، علوم حدیث و گرایش‌های تخصصی در سطوح ۳ و ۴ در این مرکز ارائه می‌شود.»
سپس حضرت آیت‌الله میرباقری با بیان نکاتی عمیق در خصوص ضرورت «تفقه در معارف اهل‌بیت(علیهم السلام)»، بر لزوم ارتقای سطح معارف دینی از مقیاس فردی به اجتماعی تأکید کردند. ایشان تصریح کردند: «معارف اهل‌بیت باید بتواند در عرصه‌های اجتماعی، اداره جامعه و پاسخگویی به مسائل مستحدثه نقش‌آفرینی کند.» همچنین ایشان هشدار دادند که حوزه‌های علمیه باید مراقب «انفعال در برابر فرهنگ‌ها و علوم غربی» باشند و از موضعی مسلط و فعال با دستاوردهای تمدن جدید مواجه شوند.
قسمت اصلی مراسم، به سخنرانی حضرت آیت‌الله میرباقری اختصاص داشت. ایشان با تشکر از دست‌اندرکاران مرکز، سخنان خود را با محوریت “ضرورت تفقه در معارف اهل‌بیت(ع) و الزامات آن در جهان امروز” آغاز کردند.
محور اول: اجتهاد و پالایش معارف از آمیختگی با فرهنگ‌های بیگانه
ایشان با استناد به روایتی از امام باقر(ع) مبنی بر اینکه “درجات مؤمن به اندازه درایت و معرفت او به روایات است”، تأکید کردند: «ما با معارفی روبرو هستیم که از آستان وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت از محضر الهی نازل شده و تقابل و مقایسه با هیچ چیزی ندارد.» ایشان یکی از اهداف اصلی این مرکز را “پالایش معارف اهل‌بیت(ع)” از آمیختگی با فرهنگ‌های دیگر مانند فلسفه‌های غربی و عرفان‌های غیرناب دانستند و هشدار دادند که این معارف نباید ذیل آن فرهنگ‌ها ساماندهی شود.
محور دوم: ارتقای مقیاس معارف از فرد به جامعه
آیت‌الله میرباقری بر یکی از مهمترین نیازهای امروز حوزۀ علمیه تأکید کردند: «واحد مطالعه ما در فقه و معارف، عمدتاً فرد بوده است. ما باید این معارف را ارتقا دهیم و ابزاری برای حکومت، سرپرستی و رشد جامعه در مقابل دستگاه‌های مادی فراهم آوریم.» ایشان تصریح کردند که مومنین در عرصه فردی می‌توانند موضع بگیرند، اما در مسائل اجتماعی often دچار تزلزل می‌شوند، چرا که نظام اعتقادی ما به اندازه کافی برای اداره جامعه مستندسازی نشده است.
محور سوم: پاسخگویی به مسائل مستحدثه و “حادثه‌سازی“
ایشان با انتقاد از رویکرد صرفاً تدافعی در برخی مباحث کلامی قدیم، فرمودند: «نباید در لبه‌های اندیشه‌های کلامی قدیم به صورت تدافعی بایستیم. مثلاً در بحث امامت، ما تنها به نقطه صفر مرزی با اهل سنت پرداخته‌ایم، اما در مقابل نظام سیاسی مدرن، نظام امامت را تعریف نکرده‌ایم.» ایشان بر لزوم “حادثه‌سازی” تأکید کردند، بدین معنا که حوزه باید به جای پاسخگویی به سوالات مطرح شده از سوی دیگران، خود مسائل کلامی جدیدی را برای پاسخ به نیازمندی‌های امروز بشر استنباط و طراحی کند.
محور چهارم: اتصال معارف به میدان عمل و عرصه برنامه‌ریزی
این استاد برجسته حوزه، یکی از کلیدی‌ترین نکات را “ارتباط دادن معارف با میدان عمل” دانستند: «اگر نتوانیم معارف را در علوم جاری کنیم و به عرصه برنامه‌ریزی اجتماعی برسانیم، رابطه نظر و عمل قطع می‌شود و عرصه عمل به دست دیگران اداره خواهد شد.» ایشان تأکید کردند که برای تحقق یک “حیات اجتماعی مومنانه”، باید معارف را به “عقلانیت کاربردی” تبدیل کنیم.
محور پنجم: هشدار جدی درباره “انفعال در برابر تمدن غرب“
آیت‌الله میرباقری با هشدار جدی نسبت به آفت “انفعال حوزه در برابر دستگاه فکری و پژوهشی غرب” سخنان خود را ادامه دادند. ایشان با اشاره به “دین‌پژوهی مدرن” غرب، اظهار داشتند: «متأسفانه شاهدیم که برخی پژوهش‌های حوزوی، هم در روش و هم در محتوا، تحت تأثیر پژوهش‌های غربی قرار گرفته‌اند. این می‌تواند به کاتالیزورسازی معارف اهل‌بیت تبدیل شود.» ایشان تأکید کردند که حوزه باید از موضعی مسلط و مهیمن با دستاوردهای تمدن جدید مواجه شود، نه اینکه منزوی شود یا منفعلانه تحت تأثیر قرار گیرد.
در پایان مراسم، از برگزیدگان علمی و پژوهشی سال تحصیلی گذشته در سطوح مختلف تقدیر به عمل آمد و هدایایی به آنان اهدا شد.
