مدرسه زمستانه حدیث با عنوان «پژوهش‌های نوین پیرامون سخنان امیرالمومنین علیه السلام» برگزار شد
بسم الله الرحمن الرحیم
- مدرسه زمستانه حدیث با عنوان «پژوهش های نوین پیرامون سخنان امیرالمومنین علیه السلام» در دو روز چهارشنبه و پنجشنبه 26 و 27 دی ماه 1403 در مرکز علوم دینی حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف با مشارکت گروه حدیث پژوهی پژوهشکده معارف اهل بیت علیهم السلام و با همکاری کتابخانه تخصصی امیرالمومنین علی علیه السلام و مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار گردید.
- در ابتدای نشستها و در جلسه افتتاحیه، حجت الاسلام و المسلمین درایتی به ایراد سخن پرداختند. ایشان با تاکید بر اهمیت نهج البلاغه و معارف عمیق نهفته در کلمات امیرالمومنین علیه السلام، این آموزههای ربانی را روح افزا، تکان دهنده و جریان ساز قلمداد کردند که البته برای کسی که با زبان عربی آشنا باشد، ادراک عمق زیبائی و لطافت کلام امیرالمومنین ع به این تاثیرات می افزاید.
ایشان سپس از کم توجهی به معارف نهج البلاغه در مطالعات دینی و نیز در کرسی های تبلیغ دین گلایه کردند. به گفته ایشان از مهمترین چالش ها در منابر و دیگر تریبون های تبلیغ دین، کم توجهی به آموزه های اصیل، جامع، حکمت آمیز، متقن و ضامن سعادت در کلمات امیرالمومنین علیه السلام و معصومین علیهم السلام است.
سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین حمید درایتی با موضوع «اهمیت و مهجوریت سخنان حضرت امیر علیه‌السلام و از جمله نهج‌البلاغه»
- در نشست دوم، حجت الاسلام و المسلمین عدالتیان به ارائه بحث خود پیرامون «خلاهای پژوهشی در مضامین کلمات امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند. به گفته ایشان، پرداختن به خلاهای مطالعاتی و پژوهشی در کلمات امیرالمومنین علیه السلام با این گمانه رخ می دهد که به بیشینه مباحث به قدر کافی پرداخته شده و تنها باید میزان اندک چالش ها مورد بررسی قرار گیرد؛ در حالی که به گفته ایشان آنچه مورد بحث و بررسی و تدقیق و تحقیق قرار گرفته حجم بسیار اندکی است و باید در مجامع علوم دینی، بیش از پیش به آن پرداخت تا قدری از این کم کاری جبران شود. ایشان سپس به چند نمونه از مضامین نهج البلاغه و تجربه بازخوردگیری از ارائه این مضامین به مخاطبین متفاوت اشاره کردند.
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین عدالتیان با موضوع «خلاءهای پژوهشی در مضامین رسیده از امیرالمومنین علیه‌السلام»
– حجت الاسلام و المسلمین امین حسین پوری در ارائه خود با عنوان « اصالت سنجی منابع نهج البلاغه؛ تحقیقی نوین با عنوان دفاع عن نهج البلاغه» به ارائه گزارشی از فعالیت پژوهشی اخیر خود در عرصه دفع شبهات نهج البلاغه پرداختند. ایشان در این تلاش علمی، به دفاع از نهج البلاغه در قبال شبهاتی از جمله فقدان استناد، انفراد بعضی روایات و انتحال و انتساب های غلط پرداخته اند. محور شبهات بررسی شده در این فعالیت، نوشته دکتر ابراهیم صبری سید با عنوان «نهج البلاغة؛ نسخة جدیدة محققة و موثقة» بوده است. استاد حسین پوری با تخریج احادیث نهج البلاغه در منابع حدیثی شیعه و سنی، سعی در رهاسازی نهج البلاغه از شبهات مطرح شده داشته اند که در نتیجه، حجم اندکی از احادیث نهج البلاغه بدون شاهد صدور و یا براساس ادله غیر صادر از امیرالمومنین ع باقی مانده و حجم قابل توجهی از نهج البلاغه به لحاظ صدوری و مضمونی از جنبه اعتبار سنجی قابل دفاع است.
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین امین حسین پوری با موضوع«اصالت سنجی منابع نهج‌البلاغه؛ تحقیقی نوین با عنوان دفاع عن نهج‌البلاغه»
گفتنی ست تحقیق مزبور با عنوان ( دفاع عن نهج البلاغة ) به زودی توسط عتبه مقدسه علویه به زیور طبع آراسته خواهد شد و در دسترس محققان قرار خواهد گرفت.
- در جلسه چهارم، حجت الاسلام و المسلمین قیس بهجت العطار، دکتر مهدی مجتهدی و دکتر حبیب راثی تهرانی به نقد نسخه تحقیق و ترجمه شده به انگلیسی نهج البلاغه توسط دکتر طاهره قطب الدین، پرداختند.
استاد قیس العطار با انتقاد به شیوه گزینش نسخه ها توسط دکتر قطب الدین و نیز شیوه تحقیق نسخ، کار تحقیق و نسخه شناسی این اثر را نیازمند بازبینی متخصصانه قلمداد کردند و به بعضی نقاط ضعف به شکل موردی اشاره کردند.
سخنرانی استاد قیس العطار با موضوع«بررسی تحلیلی- انتقادی تحقیق نهج‌البلاغه طاهره قطب الدین
(بخش نسخه‌شناسی و تصحیح متن)»
دکتر حبیب راثی با بررسی شیوه معادل یابی در ترجمه انگلیسی نهج البلاغه، در بررسی مقدار اندکی از آن نمونه هایی از خطاهای ترجمه دکتر قطب الدین را ارائه کرده و جمله و عبارت پیشنهادی جایگزین و مناسب را نیز بیان کردند.
سخنرانی دکتر حبیب راثی با موضوع«بررسی تحلیلی- انتقادی تحقیق نهج‌البلاغه طاهره قطب الدین
(بخش ترجمه انگلیسی)»
دکتر مهدی مجتهدی نیز در بحث از تخریج و مصدریابی مضامین نهج البلاغه در این تحقیق به کاستیهای آن اشاره کردند.
سخنرانی دکتر مهدی مجتهدی با موضوع«بررسی تحلیلی- انتقادی تحقیق نهج‌البلاغه طاهره قطب الدین
(بخش مصادر نهج‌البلاغه)»
- نشست نخست روز دوم به ارائه استاد سید حسن موسوی بروجردی حول کتاب ( کلمات سید العرب ) که به تازگی توسط ایشان و همکاران تحقیق شده اختصاص یافت.
ایشان با اشاره به زمان حیات مولف و جغرافیای فعالیت حدیثی وی، این کتاب را در عرض نهج البلاغه و بدون اتخاذ و استفاده از آن معرفی کردند.
سپس با اشاره به ویژگی های نسخه تحقیق شده، جایگاه مولف، ویژگی روایات و میزان همپوشانی روایات این کتاب با روایات نهج البلاغه و دیگر منابع شیعه و سنی، به شرح نکات مهمی در خصوص این کتاب پرداختند.
به گفته ایشان، تحقیق و چاپ این نسخه به منزله ارائه ماده خام برای محققین در جهت تحقیقات اعتبارسنجی و فقه الحدیثی حول کلمات امیرالمومنین ع در این کتاب است.
سخنرانی استاد سید حسن موسوی بروجردی با موضوع«تمایزهای کتاب کلمات سید العرب و نهج‌البلاغه »
- در جلسه نهایی، نشستی مشترک توسط حجت الاسلام و المسلمین سید محمد کاظم طباطبائی و حجت الاسلام و المسلمین قیس بهجت العطار حول آخرین پژوهش و تحقیق در نسخ نهج البلاغه تشکیل شد.
به گفته استاد طباطبائی، آنچه توسط دارالحدیث در حال انجام است، تحقیقی جامع بر حدود پنجاه نسخه در نهج البلاغه است که می تواند در این زمینه اثری منحصر به فرد باشد.
استاد قیس العطار با اشاره به فعالیتی که خود در عرصه تحقیق نسخ نهج البلاغه بین حدود ده نسخه از ارزشمندترین نسخ نهج البلاغه (به لحاظ جامعیت، قدمت، ویژگی های شخص ناسخ، اجازات و دیگر مزیت های نسبی نسخه) انجام داده اند، آن را فعالیتی جامع و کامل توصیف کرده که بیشتر دغدغه محققان برای دسترسی به متن اصیل نهج البلاغه همراه با ضبط کلمات و ضبط حرکت و اعراب کلمات برطرف می سازد.
