معرفی مقاله شریعت، طریقت و حقیقت از دیدگاه صوفیان عارفنما
مقالهی “شریعت، طریقت و حقیقت از دیدگاه صوفیان عارفنما“ نوشتهی دکتر حسن یوسفیان در فصلنامه پژوهشی پژوهشنامه اخلاق (سال دوم، شماره ۵، پاییز ۱۳۸۸) منتشر شده است. این مقاله به بررسی نسبت سه مفهوم کلیدی در عرفان اسلامی—شریعت، طریقت و حقیقت—از دیدگاه صوفیان و عارفنماها میپردازد.
نویسنده:
دکتر حسن یوسفیان استادیار مؤسسه آموزشی–پژوهشی امام خمینی است و در حوزهی عرفان اسلامی و فقه پژوهشی فعالیت دارد.
محورهای اصلی مقاله:
- طرح مسئله:
- آیا شریعت و طریقت پس از رسیدن به حقیقت کنار گذاشته میشوند؟
- برخی صوفیان معتقدند شریعت و طریقت مانند نردبانی هستند که پس از رسیدن به بام حقیقت، دیگر نیازی به آن نیست.
- تعاریف سه گانه:
- نویسنده تعاریف مختلفی از شریعت، طریقت و حقیقت را از دید صوفیان بزرگی مانند هجویری، قشیری، عطار، مولوی، شیخ محمود شبستری و دیگران ارائه میدهد.
- دیدگاه شریعتگریزان:
- بررسی استدلالهای صوفیانی که معتقدند پس از کشف حقیقت، التزام به شریعت لازم نیست.
- استفاده از تمثیلهایی مانند پوست و مغز، نردبان و بام، علم و عمل.
- نقد دیدگاه شریعتگریزی:
- تأکید بر این که عرفان واقعی از شریعت جدا نیست.
- اشاره به پایبندی پیامبران و اولیای الهی به شریعت.
- نقد تفسیرهای نادرست از داستان حضرت خضر و موسی.
- نتیجهگیری:
- شریعت، طریقت و حقیقت در عرفان اصیل اسلامی جداییناپذیرند.
- عرفان حقیقی بدون التزام به احکام شرعی ممکن نیست.
- شریعتگریزی با تعالیم اسلامی سازگار نیست و نشانهی عرفان واقعی نیست.
جایگاه مقاله:
این مقاله یک پژوهش تحلیلی–انتقادی است که با استناد به منابع عرفانی و اسلامی، دیدگاه صوفیان شریعتگریز را نقد میکند و بر اهمیت تلفیق ظاهر و باطن در سلوک عرفانی تأکید میورزد.
این مقاله برای علاقهمندان به عرفان اسلامی، تصوف، و مباحث میانرشتهای فقه و عرفان منبعی ارزشمند و روشنگر است.
