به همت گروه حدیث پژوهی پژوهشکده معارف اهل‌بیت علیهم السلام پنجمین نشست شناسه شیعه با موضوع «دلالت احادیث بر غلو الوهی سران غلات (با تکیه بر نقد دیدگاه آیت الله محمد سند)» در روز ششم بهمن ماه سال 1401 در موسسه معارف اهل‌بیت علیهم السلام در قم برگزار گردید. در این نشست علمی که با استقبال جمع بسیاری از محققین و فضلا به صورت حضوری و آنلاین برگزار گردید، حجت الاسلام والمسلمین وحید عابد به عنوان ارائه دهنده و حجت الاسلام و المسلمین استاد مجتبی اسکندری در جایگاه نقدِ ارائه قرار گرفته و دبیری علمی این نشست را دکتر محمدعلی موحدی برعهده داشتند.
گزارش نشست پنجم شناسه شیعه
بعد از توضیحات ابتدایی دبیر علمی نشست، جناب آقای عابد به تبیین چیستی بحث و مدعای استاد شیخ محمد سند پرداخت و بیان داشت که ایشان در کتاب «الغلو و الفرق الباطنیة» مدعی هستند که سران غلات همچون عبد الله بن سبأ، ابوالخطاب، مغیرة بن سعید قائل به الوهیت یا پیامبری ائمه علیهم السلام نبوده‌اند، و حتی برای خویش نیز مقام نبوت مدعی نشده و مهمترین اشتباه و خطای ایشان افشای سر بوده است.
در ادامه مبانی تاثیرگذار در این ادعای جناب استاد سند و استظهار ایشان از روایات به صورت تیتروار بیان شد و سپس به سه نمونه از استظهارهای ایشان که به نظر ارائه دهنده نادرست بود، پرداخته شد و ضمن ارائه شواهد نقضِ استظهار صورت گرفته، مشخص گشت که این ادعای جناب استاد سند تا آنجا پیش رفته است که حتی ایشان منکر ادعای نبوت مسلیمة کذاب هستند.
پس از توضیحات آقای عابد، نوبت به جناب آقای اسکندری رسید و ایشان ضمن تبیین معانی کذب، بر این معنا اصرار داشت که به هیچ وجه در کتاب مذکور که تقریر ایشان از مباحث جناب استاد شیخ محمد سند است، در پی تطهیر سران غلو و نفی احتمال غلو الوهی سران غلات نبوده و نهایتا این احتمال به خاطر شهرتش در کتاب طرح نشده است.
در ادامه جناب آقای وحید عابد به حل تعارض میان روایات در مورد ابوالخطاب و مغیرة بن سعید پرداخته و برخی از نمونه‌های تهافت موجود در کتاب «الغلو و الفرق الباطنیة» را ارائه نمود. در مقابل جناب آقای مجتبی اسکندری به عنوان ناقدِ بحث ضمن نزدیک بودن دو نظر به هم، غرض اصلی کتاب را جلوگیری از انکار معارف والای اهل بیت علیهم السلام از جمله لزوم برائت از دشمنان اهل بیت علیهم السلام بیان داشت.
در جمع بندی نهایی از سوی ارائه دهنده، این نوع استظهار از روایات را یکی از دو سوی افراط و تفریط در مورد داوری راویان با استفاده از روایات توصیفی اهل بیت علیهم السلام دانست و اشاره نمود که هدف کتاب «کارکرد روایات در توثیق و تضعیف راویان» نگاشته فاضل محترم جناب آقای سید محمدمهدی طاهایی، نقد این دو رویکرد است.
فایل کامل نشست:
گالری تصاویر:
