کلام امامیه گرایش تاریخ ومکاتب کلامی امامیه (سطح4 حوزه علمیه)
دوره در یک نگاه
منابع امتحانی:
|
مدارس کلامی: |
اوائل المقالات:
|
کشف المراد:
|
کلیات رشته
عنوان رشته، سطح چهار کلام امامیه با گرایش تاریخ و مکاتب کلامی امامیه است.
سطح چهار آموزشی- پژوهشی کلام امامیه با گرایش تاریخ و مکاتب کلامی امامیه چهارمین مقطع از تحصیلات حوزوی و یکی از رشته‌های درختواره حوزه دانشی کلام، ادیان، مذاهب و فرق است كه در آن طلاب با تاریخ و مکاتب کلامی امامیه به شکل تحلیلی و تفصیلی آشنا می‌شوند و توان تدریس، تحقیق، نقد، ارائه نظریه و پاسخ به نیازهای علمی و تخصصی این رشته را كسب كرده و پس از دفاع از رساله، دانشنامه سطح چهار کلام امامیه با گرایش تاریخ و مکاتب کلامی امامیه را دریافت میكنند.
نظام آموزشی سطح چهار، نیم سالی، درسی (واحدی) و حضوری است. طول دوره با احتساب پایان نامه، حداقل 10 و حداكثر 12 نیمسال خواهد بود.
شرایط پذیرش
- احراز صلاحیت‌های عمومی و اخلاقی بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب؛
- دارا بودن مدرک علمی سطح سه کلام اسلامی؛
تبصره: پذیرش طلاب دارای مدرك علمی سطح سه در سایر رشته‌های حوزه دانشی کلام، ادیان، مذاهب و فِرق مشروط به گذراندن دروس پیش‌نیاز، مجاز است.
- قبولی در سنجش علمی؛
- احراز توانایی‌های لازم در مهارت‌های خواندن، درك مطلب و نگارش به زبان عربی از طریق برگزاری آزمون و یا ارائه مدرك معتبر.
عناوین و مشخصات كلی دروس
| ردیف | عنوان درس | ساعت |
| 1 | خارج اصول(دو سال) | 220 |
| 2 | خارج فقه (دو سال) | 220 |
| 3 | تحقیق فقهی و اصولی 1 و 2 | 64 |
| 4 | دروس تخصصی مشترک رشته کلام امامیه | 288 |
| 5 | دروس اختصاصی گرایش تاریخ و مکاتب کلامی امامیه | 352 |
| 6 | رساله علمی (پایان‌نامه) | 288 |
| جمع ساعات | 1432 | |
دروس پیش نیاز
| ردیف | عنوان درس | ساعت | هدف |
| 1 | فرق و مذاهب کلامی | 32 | آشنایی با آموزه ها، روش ها و کتب اصلی فرقه های مهم کلامی تشیع(غیر امامی) و تسنن |
| 2 | تاریخ تشیع | 32 | آشنایی با تاریخ پیدایش و عوامل شکل گیری فرق مختلف شیعه، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تشیع در طول تاریخ و جغرافیای شیعه |
| 3 | کلیات و تاریخ کلام امامیه | 32 | آشنایی با هویت علم کلام، تبیین حجیت روش های عقلی و نقلی و شرایط آن ها و آشنایی با سیر تکون و تطور علم کلام امامیه، متکلمان بزرگ، منابع و مآخذ کلامی |
| 4 | مبانی و قواعد علم کلام | 32 | تبیین مبانی و ادله قواعد علم کلام مانند حجیت عقل، قرآن و سنت، حسن و قبح عقلی، قاعده لطف، حجیت خبر واحد در مسائل اعتقادی |
| 5 | مبانی اعتبار سنجی احادیث | 32 | آشنایی با تاریخ حدیث و مبانی و روش های مختلف در اعتبار سنجی احادیث شیعه با تاکید بر روایات اعتقادی |
| 6 | منابع و مآخذ کلامی | 32 | شناخت منابع مورد نیاز در مطالعات کلامی با تکیه بر مصادر کلامی شیعه و سنی. |
| جمع واحدها | 256 | ||
دروس مشترک:
| ردیف | عنوان درس | تعدادساعت | هدف |
| 1 | شناخت عقلی خداوند | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی امکان و چگونگی شناخت عقلی خدا و بررسی براهین اثبات وجود خدا با محوریت مباحث عقلیِ کتاب و سنت و پاسخ به شبهات |
| 2 | نظام عدل الهی | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی دیدگاه قرآن، احادیث و عقل درباره حقیقت، گستره و براهین عدل الهی و نقد شبهات مربوطه |
| 3 | نظام هدایت الهی | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی حقیقت و انواع هدایت الهی و نقش خداوند، انسان و سایرین در هدایت بشر بر اساس آیات، روایات و عقل به همراه ارزیابی دیدگاههای متکلمان و پاسخ به شبهات مربوطه |
| 4 | آفرینش و آفریده ها | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی مهمترین مباحث درباره آفرینش جهان، عوالم و آفریدههای خدا، بر اساس آیات، روایات و عقل به همراه ارزیابی آراء متناظر و پاسخ به شبهات مربوطه |
| 5 | حقیقت و آفرینش انسان | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی مهمترین مباحث انسان شناسی مانند حقیقت انسان، چگونگی و مراحل آفرینش و اهداف خلقت انسان بر اساس دیدگاه آیات، روایات و عقل و پاسخ به شبهات مربوطه |
| 6 | وحی شناسی | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی مهمترین مسائل وحی مانند: ماهیت و چیستی، اقسام، ویژگیها و مراحل نزول وحی از منظر قرآن، روایات و عقل و پاسخ به شبهات مربوطه |
| 7 | نظام ولایت الهی | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی دیدگاه قرآن، روایات و عقل در خصوص مهمترین مباحث نظام ولایت الهی مانند ماهیت و چیستی ولایت، انواع و مراتب آن( خدا، رسول، امام و فقیه) |
| 8 | چیستی و فلسفه امامت | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی چیستی و فلسفه امامت بر اساس آیات، روایات و عقل و همراه با پاسخ به شبهات مربوطه |
| 9 | اصول بنیادین معاد | 32 | بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث بنیادین معاد مانند ماهیت، امکان و مهمترین ادله معاد بر اساس آیات، روایات و عقل و همراه با پاسخ به شبهات مربوطه |
| جمع | 288 | ||
دروس تخصصی:
| ردیف | عنوان درس | تعدادساعت | هدف |
| 1 | روش شناسی مطالعات تاریخ کلام | 32 | بررسی تحلیلی روش‌های مختلف در مطالعات تاریخ کلام و تفاوت آن با روش های کلامی و تاریخی با تاکید بر روش‌های جدید مطالعات تاریخ تفکر |
| 2 | ریشه ها و سرچشمه های کلام شیعه | 32 | بررسی و تبیین شکل‌گیری و تحولات مدرسه مدینه« از عصر پیامبر اکرم(ص) تا دوران صادقین (ع)» و بازشناسی و تحلیل جریان‌ها، شخصیت‌ها و میراث کلامی شیعه در این دوره |
| 3 | دانش کلام امامیه در دوران تاسیس
(مدرسه کوفه) |
32 | بررسی و تبیین شکل‌گیری و تحولات مدرسه کلامی کوفه« از عصر امام سجاد(ع) تا عصر امام کاظم(ع)» و بازشناسی وتحلیل جریان‌ها، شخصیت‌ها، میراث و مسایل کلامی شیعه در این دوره |
| 4 | کلام امامیه در دوران تدوین کلام حدیثی
(مدرسه کلامی قم) |
32 | بررسی و تبیین شکل‌گیری و تحولات مدرسه کلامی قم، بازشناسی و تحلیل جریان‌ها، شخصیت‌ها، میراث و مسائل کلامی در این دوره |
| 5 | کلام نظری امامیه در دوران تدوین1
( مدرسه بغداد) |
32 | بررسی و تبیین شکل‌گیری و تحولات مدرسه کلامی بغداد(از عصر نوبختیان تا شیخ طوسی) و بازشناسی و تحلیل جریان‌ها، شخصیت‌ها و میراث کلامی در این دوره |
| 6 | کلام نظری امامیه در دوران تدوین2
( شامات و ری) |
32 | بررسی تحلیلی امتداد جریان‌های کلامی بغداد در ری و شامات( در قرن 5 و 6) و بازشناسی شخصیت ها، میراث و مسایل کلامی امامیه با تأکید بر رابطه کلام امامیه با معتزله متاخر |
| 7 | کلام امامیه در مدرسه حله | 64 | بررسی و تبیین جریان های نظری و حدیثی مدرسه حله(از اواخر قرن 6 تا قرن 8) و بازشناسی شخصیت ها، آثار، روش شناسی متکلمان و اندیشه های کلامی آن |
| 8 | کلام امامیه در میانه مدرسه حله و اصفهان | 32 | بررسی تحلیلی کلام امامیه در مدرسه های جبل عامل، نجف، شیراز و بحرین( از قرن 8 تا قرن 10) و بازشناسی شخصیت ها، آثار و جریان های کلامی و بررسی تطبیقی مباحث کلامی شیعه با اندیشه های فلسفی و عرفانی در این دوران |
| 9 | کلام امامیه در مدرسه اصفهان | 32 | بررسی مقایسه ای جریان های کلامی، حدیثی، فلسفی و عرفانی در مدرسه اصفهان( قرن 10 تا قرن 12) به همراه شناخت شخصیت‌ها، میراث، روش‌شناسی آنان و بررسی تطبیقی مسائل چالش برانگیز در این دوره |
| 10 | کلام امامیه در دوران جدید و معاصر | 32 | بررسی و تبیین جریان های نوین کلام امامیه در مدرسه تهران، نجف، خراسان و قم و بازشناسی و تحلیل شخصیت‌ها، میراث، روش‌شناسی و اندیشه های اساسی آنان به همراه نقد و بررسی جریان های انحرافی و روشنفکری |
| جمع | 352 | ||
