برگزاری جلسه دفاعیه پایان‌نامه سطح سه کلام امامیه با موضوع شکل‌گیری تشیع اعتقادی و بسط جغرافیایی آن تا واقعه کربلا
به گزارش معاونت پژوهش مرکز تخصصی معارف اهل بیت (علیهم‌السلام)، جلسه دفاعیه پایان‌نامه سطح سه رشته تخصصی کلام امامیه با عنوان «شکل‌گیری تشیع اعتقادی و بسط جمعیتی و جغرافیایی آن تا واقعه کربلا» در روز چهارشنبه، ۳ بهمن ۱۴۰۳، ساعت ۱۶ در سالن اجتماعات این مرکز برگزار گردید.
این پایان‌نامه که به قلم کلام‌پژوه محترم حجت‌الاسلام مهدی محمدی تدوین شده است، با هدف بررسی تاریخی و کلامی روند شکل‌گیری تشیع و گسترش آن از زمان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) تا واقعه عاشورا، به نگارش درآمده و یکی از موضوعات مهم و بنیادین در حوزه کلام امامیه را مورد بحث قرار داده است.
آغاز جلسه با ارائه گزارش علمی مؤلف
در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام مهدی محمدی ضمن تشکر از ارشادات و همراهی اساتید راهنما و داور، گزارشی از روند تدوین این پایان‌نامه ارائه داد. وی با اشاره به روش پژوهش خود، توضیح داد که چگونه با استناد به منابع معتبر تاریخی و روایی، به تحلیل علل و عوامل مؤثر در شکل‌گیری تشیع اعتقادی و روند گسترش جمعیتی و جغرافیایی آن پرداخته است.
وی در سخنان خود تصریح کرد:
«این تحقیق تلاش دارد تا با واکاوی منابع اصیل اسلامی، دیدگاه‌های جدیدی درباره نحوه شکل‌گیری تشیع اعتقادی و تأثیر آن بر تحولات تاریخی و اجتماعی تا زمان وقوع واقعه کربلا ارائه دهد. در این راستا، موضوعاتی چون نقش اهل بیت (علیهم‌السلام)، جایگاه امامت، و واکنش‌های سیاسی و اجتماعی دوران مختلف به‌طور دقیق بررسی شده است».
نقد و بررسی داور محترم
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عزالدین رضانژاد، به‌عنوان استاد داور، ضمن تمجید از تلاش‌های مؤلف، به بررسی دقیق پایان‌نامه پرداخت. وی با اشاره به نقاط قوت این پژوهش، از جمله انسجام مباحث، تحلیل دقیق تاریخی و کلامی، و بهره‌گیری از منابع دست اول، اظهار داشت:
«این پایان‌نامه یکی از آثار علمی ارزشمند در حوزه کلام امامیه است که توانسته است ابعاد مختلف موضوع را به‌خوبی مورد واکاوی قرار دهد.»
همچنین، دکتر رضانژاد برخی اشکالات و نکات قابل ترمیم در متن رساله را مطرح کرد و پیشنهاداتی برای ارتقای غنای علمی این اثر ارائه داد. از جمله این موارد می‌توان به نیاز به پرداختن بیشتر به برخی دیدگاه‌های رقیب و تحلیل تطبیقی با رویکردهای دیگر اشاره کرد.
دفاع استاد راهنما از پایان‌نامه
پس از نقد استاد داور، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعلی حسینی‌زاده، به‌عنوان استاد راهنما، از عملکرد مؤلف و متن پایان‌نامه دفاع نمود. وی با تأکید بر زحمات پژوهشگر در جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و تدوین منظم مطالب، اظهار داشت:
«این پایان‌نامه با توجه به دقت علمی و نگاه جامع به منابع تاریخی و کلامی، توانسته است به یکی از موضوعات کلیدی و چالش‌برانگیز در تاریخ تشیع پاسخی شایسته بدهد. دیدگاه‌های مطرح‌شده در این پژوهش، می‌تواند افق‌های تازه‌ای برای پژوهشگران این حوزه بگشاید.»
اعلام نمره نهایی
در پایان جلسه، اساتید محترم و نماینده مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، پس از بررسی نظرات و مباحث مطرح‌شده، به اتفاق آراء نمره عالی ۱۹ را برای این پایان‌نامه ثبت کردند. این نمره بیانگر ارزش علمی و تلاش‌های مؤلف در تدوین یکی از پژوهش‌های ماندگار در حوزه کلام امامیه است.
جمع‌بندی و تقدیر از برگزارکنندگان
این جلسه دفاعیه، با قدردانی از زحمات حجت‌الاسلام مهدی محمدی و راهنمایی‌های علمی اساتید محترم، به پایان رسید. معاونت پژوهش مرکز تخصصی معارف اهل بیت (علیهم‌السلام) از تمامی اساتید، دانش‌پژوهان و مسئولانی که در برگزاری این جلسه همکاری داشتند، تشکر کرده و ابراز امیدواری کرد که این‌گونه پژوهش‌ها بتواند سهم مهمی در گسترش معارف اهل بیت (علیهم‌السلام) داشته باشد.
