دوره در یک نگاه
به باورِ شیعه، عترت و اهل بیتِ رسول خدا ـ بنا به نص و نصب الهی ـ تنها جانشینان آن حضرت، و یگانه هدایت‌گرانِ بشر و عالمان حقیقی به کتاب و شریعت‌اند. از این رو معالم راستین دین، صرفاً نزد ایشان یافت می‌شود و سعادت بشر تنها با اتباع از آنان میسر و ممکن خواهد بود. بنابراین اهمیت و ضرورتِ تحصیلِ معارفِ رسیده از جانب آن بزرگواران و شناختِ میراث علمی برجای مانده از ایشان، بی نیاز از کشف و بیان است. در این میان، میراث حدیثی شیعه، به عنوان مهمترین مصدر دسترسی به معارفِ عترت علیهم السلام، مراحلِ گوناگون و فراز و فرودهای متعددی را در طول تاریخ سپری کرده و دوره‌های مختلفی را با مناسباتِ متفاوت به خود دیده است. به نحوی که بی‌هیچ تردیدی شناخت این مراحل و تحولات، و نیز آشنایی با مناسبات جاری در انتقال این میراث علمی، در دفاع از اَصالت و سنجش اعتبار حدیث و فهمِ متن و مقصود آن ضروری است. ضرورتِ ذاتی چنین شناختی از یک سو، و حجم قابل اعتنایی از شبهات تخصصی یا رسانه‌ای در محافلِ آکادمیک یا فضاهای مجازی و غیر آن، از سوی دیگر، در کنارِ نبودِ انسجام در مباحث مربوط به شناخت اعتبار و مفاد حدیث در دروس سطوح حوزه علمیه و همچنین در معمول درسهای خارج، جهت شناخت مباحث لازم در دستیابی به المانهای لازم مباحث پیراحدیثی و محاسن کلام اهل بیت علیهم السلام، از سوی سوم، اقتضای پدید آمدن سطح 3 علوم حدیث در تحصیلات حوزوی را به وجود آورده است.
در این دوره بر آنیم تا ان شاء الله با عنایات الهی در ظل توجهات حضرت ولی عصر علیه السلام ، بتوانیم گوشه ای از کاستیهای پیش گفته را با حضور اساتید مبرز و اجرای کارگاههای متنوع، جبران نماییم.
به باورِ شیعه، عترت و اهل بیتِ رسول خدا ـ بنا به نص و نصب الهی ـ تنها جانشینان آن حضرت، و یگانه هدایت‌گرانِ بشر و عالمان حقیقی به کتاب و شریعت‌اند. از این رو معالم راستین دین، صرفاً نزد ایشان یافت می‌شود و سعادت بشر تنها با اتباع از آنان میسر و ممکن خواهد بود. بنابراین اهمیت و ضرورتِ تحصیلِ معارفِ رسیده از جانب آن بزرگواران و شناختِ میراث علمی برجای مانده از ایشان، بی نیاز از کشف و بیان است. در این میان، میراث حدیثی شیعه، به عنوان مهمترین مصدر دسترسی به معارفِ عترت علیهم السلام، مراحلِ گوناگون و فراز و فرودهای متعددی را در طول تاریخ سپری کرده و دوره‌های مختلفی را با مناسباتِ متفاوت به خود دیده است. به نحوی که بی‌هیچ تردیدی شناخت این مراحل و تحولات، و نیز آشنایی با مناسبات جاری در انتقال این میراث علمی، در دفاع از اَصالت و سنجش اعتبار حدیث و فهمِ متن و مقصود آن ضروری است. ضرورتِ ذاتی چنین شناختی از یک سو، و حجم قابل اعتنایی از شبهات تخصصی یا رسانه‌ای در محافلِ آکادمیک یا فضاهای مجازی و غیر آن، از سوی دیگر، در کنارِ نبودِ انسجام در مباحث مربوط به شناخت اعتبار و مفاد حدیث در دروس سطوح حوزه علمیه و همچنین در معمول درسهای خارج، جهت شناخت مباحث لازم در دستیابی به المانهای لازم مباحث پیراحدیثی و محاسن کلام اهل بیت علیهم السلام، از سوی سوم، اقتضای پدید آمدن سطح 3 علوم حدیث در تحصیلات حوزوی را به وجود آورده است.
در این دوره بر آنیم تا ان شاء الله با عنایات الهی در ظل توجهات حضرت ولی عصر علیه السلام ، بتوانیم گوشه ای از کاستیهای پیش گفته را با حضور اساتید مبرز و اجرای کارگاههای متنوع، جبران نماییم.
در این دوره بر آنیم تا ان شاء الله با عنایات الهی در ظل توجهات حضرت ولی عصر علیه السلام ، بتوانیم گوشه ای از کاستیهای پیش گفته را با حضور اساتید مبرز و اجرای کارگاههای متنوع، جبران نماییم.
کلیات رشته
عنوان رشته، سطح سه علوم حدیث در مقطع سطح سه است.
سطح سه علوم حدیث، دومین مقطع از این رشته است که در آن طلاب، تاریخ، مبانی و مسائل علوم حدیث را می‌آموزند و توانایی پاسخگویی به نیازهای مربوط و توان تدریس و تحقیق در حد تحلیل و بررسی آن را پیدا می‌کنند و در پایان، موفق به دریافت دانشنامه این رشته می‌شوند.
نظام آموزشي اين رشته نيم‌سالي، درسی* و حضوري است. طول دوره بدون احتساب پايان‌نامه حدّاقل شش و حدّاكثر هشت نيم‌سال است.
* در این نظام هر درس به صورت مستقل ارزیابی می شود و قبولی یا رد، در یک درس تأثیری در قبولی یا رد دروس دیگر ندارد.
شرایط کلی پذیرش
- احراز صلاحیت‌های عمومی و اخلاقی، بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب؛
- دارا بودن مدرک علمی سطح دو؛
- قبولی در مصاحبه علمی.
جدول دروس پیش‌نیاز
| ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف |
| 1 | تاریخ حدیث | 32 | آشنایی با تاریخ حدیث فریقین تا دوره معاصر |
| 2 | جوامع حدیثی | 32 | آشنایی با مهمترین جوامع حدیثی فریقین |
| 3 | کلیات علم رجال | 48 | آشنایی با مبانی دانش رجال و کوشش دانشمندان فریقین در معرفی راویان |
| 4 | منطق فهم حدیث | 32 | آشنایی با قواعد عمومی و مؤثر در فهم حدیث |
| 5 | تعادل و تراجیح | 16 | آشنایی با پدیده اختلاف در میان احادیث، منشأ اختلاف و راه‌های رفع تعارض آنها |
| 6 | درایه | 16 | آشنایی با اصطلاحات حدیثی و طرق تحمل آن. |
| جمع | 176 | ||
تبصره: طلابی که دروس پیش‌نیاز را در سطح دو گرایش علوم حدیث و یا مراکز معتبر دیگر گذرانده باشند، در صورت مطابقت هشتاد درصدی سرفصل‌ها، از گذراندن این دروس معاف هستند.
عناوین و مشخصات کلی دروس
| ردیف | عنوان | ساعت |
| 1 | دروس عمومی | 624 |
| 2 | دروس تخصصی | 1088 |
| جمع کل | 1712 | |
عناوین و مشخصات تفصیلی دروس
- دروس عمومی
| ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف |
| 1 | فقه | 160 | شناخت استدلالی مسائل مهم فقه، طبق برنامه مرکز مدیریت در سطح سه (از القول فی ماهیة العیب تا آخر مکاسب) |
| 2 | اصول | 320 | شناخت استدلالی مباحث مهم اصولی، طبق برنامه مرکز مدیریت در سطح سه (جلد اول کفایة الاصول از ابتدای المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم) |
| 3 | عربی معاصر | 32+16
نظری-عملی |
ایجاد توان بهره‌گیری از متون عربی جدید در حوزه علوم حدیث |
| 4 | روش تحقیق پیشرفته | 32+16
نظری-عملی |
تقویت توان تحقیق و پژوهش در مسائل علوم حدیث، با آموزش روش‌های تحقیق و کیفیت بهره‌برداری از ابزار و منابع |
| 5 | روش تدریس | 32+16
نظری-عملی |
ایجاد توان مهارت تدریس با آموزش روش‌ها و فنون کلاس‌داری و ارزشیابی |
| جمع | 624 | ||
- دروس تخصصی
| ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف |
| 1 | مبانی شناخت حدیث | 32 | شناخت جایگاه و منزلت احادیث و شیوه‌های گوناگون رویارویی با آن، از دیدگاه فریقین |
| 2 | مصطلحات الحدیث | 16 | شناخت مقایسه‌ای اصطلاحات حدیثی امامیه و اهل سنت |
| 3 | جوامع دینی | 32 | شناخت مقایسه‌ای جوامع حدیثی فریقین و تبیین نقاط قوت و ضعف آنها در عرصه‌های ساختار، سند و محتوا |
| 4 | حوزه‌های و مکاتب حدیثی | 48 | شناخت چگونگی شکل‌گیری حوزه‌ها و مکاتب حدیثی فریقین و شاخصه‌های آنها |
| 5 | منطق فهم متن | 32 | شناخت و بررسی روش‌ها و رویکردها در فهم متن و ارائه منطق صحیح فهم آن |
| 6 | مبانی و قاعد تفسیر روایی | 32 | شناخت مبانی، قواعد، روش‌ها و مراحل تفسیر روایی، ادوار، مدارس و مکاتب آن |
| 7 | روایات تفسیری | 32 | شناخت ویژگی‌های مشترک و اختصاصی روایات تفسیری فریقین، همراه با بررسی برخی موضوعات منتخب |
| 8 | شناخت محتوایی نهج البلاغه | 32 | شناخت کلی و دسته‌بندی محتوای نهج البلاغه و موضوعات مهم آن، همراه با بررسی برخی موضوعات منتخب |
| 9 | شناخت محتوایی صحیفه سحادیه | 32 | شناخت کلی و دسته‌بندی محتوای صحیفه سجادیه و موضوعات مهم آن، همراه با بررسی برخی موضوعات منتخب |
| 10 | نقد شبهات سندی و متنی نهج البلاغه | 16 | شناخت شبهات مطرح درباره اسناد و محتوای نهج البلاغه و پاسخ به آنها |
| 11 | سبک‌شناسی کتب حدیثی | 32 | شناخت مقایسه‌ای شیوه‌های کتب حدیثی در حوزه حدیث شیعه و اهل سنت |
| 12 | مبانی نقد حدیث | 16 | شناخت مبانی، ملاک‌ها و شیوه‌های نقد سندی و محتوایی روایات |
| 13 | دیدگاه‌های حدیث‌پژوهی معاصر | 32 | شناخت رویکردها، دیدگاه‌ها و روش‌های جدید حدیث‌پژوهی و نقد و بررسی آن |
| 14 | مستشرقان و حدیث | 16 | شناخت ماهیت استشراق، جریانات و مکاتب آن و بررسی و نقد آرای مهم خاورشناسان پیرامون احادیث |
| 15 | شبهه‌شناسی و پاسخ به آن | 32 | بررسی برداشت‌های نادرست از احادیث، با تأکید بر شبهات وهابیت و نقد آن |
| 16 | احادیث مشکل | 32 | شناخت احادیث مشکل و دارای پیچیدگی در متن و بیان شیوه‌های تفسیر و تبیین آن |
| 17 | اختلاف و تعارض حدیث | 32 | شناخت اختلافات و تعارضات ناشی از مدلول ظاهری روایات، حال راویان، منابع و مدارس حدیثی و راه‌های رفع اختلاف و تعارض آنها |
| 18 | مبانی جرح و تعدیل راویان | 32 | شناخت اصول کلی مورد نظر رجالیان در جرح و تعدیل راویان و چگونگی حل تعارض |
| 19 | منابع رجالی | 32 | بررسی مقارنه‌ای ساختار و محتوای منابع رجالی فریقین و شناخت نقاط قوت و ضعف آنها |
| 20 | راویان و اسناد پرتکرار | 32 | شناخت راویان پر حدیث اسناد احادیث، با تکیه بر اسناد پرتکرار |
| 21 | فقه الحدیث 1 | 32 | شناخت محتوای روایات اعتقادی فریقین، همراه با خواندن متن احادیث منتخب و مقایسه آنها |
| 22 | فقه الحدیث 2 | 32 | شناخت محتوای روایات اخلاقی و تربیتی فریقین، همراه با خواندن متن احادیث منتخب و مقایسه آنها |
| 23 | فقه الحدیث 3 | 32 | شناخت محتوای روایات تاریخی فریقین، همراه با خواندن متن احادیث منتخب و مقایسه آنها |
| 24 | فقه الحدیث 4 | 32 | شناخت محتوای روایات فقهی فریقین، همراه با خواندن متن احادیث منتخب و مقایسه آنها |
| 25 | منابع فقه الحدیث | 32 | شناخت منابع مهم فقه‌الحدیثی به صورت تاریخی، همراه با تبیین مبانی و روش‌های مورد استفاده آنها |
| 26 | روش تصحیح متن حدیث | 16+16
عملی |
کسب مهارت تصحیح و احیای تراث حدیثی شیعه |
| 27 | متون تخصصی | 32+16
نظری-عملی |
ایجاد توان فهم متون عربی معاصر در حوزه علوم حدیث |
| 28 | سمینار 1 و 2 | 32+32
عملی |
تحقیق و تتبع درباره موضوعات جدید مربوط به گرایش علوم حدیث و ارائه آن در جلسه حضوری به صورت مقاله علمی |
| 29 | پایان‌نامه | 192
عملی |
ارائه یک پژوهش جامع، همراه با نقد و بررسی و تتبع کافی در حوزه علوم حدیث |
| جمع | 1088 | ||
