mt-sobhani

محمد تقی سبحانی

تخصص‌ها: کلام اسلامی، فلسفه اسلامی

  • زندگی نامه
  • کتاب ها
  • چند رسانه ای
  • مصاحبه ها
  • یادداشت ها
  • گالری

اینجانب محمدتقی سبحانی، متولد سال 1342 در شهر شیراز، دیپلم خود را در رشته ریاضی فیزیک در دبیرستان ابوذر شیراز در سال1360 اخذ نمودم. پس از با کسب رتبه ششم در کنکور سال 61، در دانشگاه حقوق دانشگاه تهران و دانشگاه امام صادق(علیه‌‌السلام) قبول شدم. اما پس از مدتی از هر دو دانشگاه انصراف و در سال 61 وارد حوزه علمیه قم شدم.
مقدمات و سطوح حوزه را تا سال 69 به اتمام رسانده و هفت‌سال در دروس خارج فقه و اصول، از اساتید بزرگواری همچون آیت‌الله حاج شیخ جواد تبریزی و آیت‌الله وحید خراسانی و نیز درس اصول آیت‌الله سید کاظم حائری بهره برده ام؛ همچنین در همین ایام به فراگیری فلسفه مشاء (اشارات و تنبیهات) نزد حضرت آیت الله حسن زاده آملی و تحصیل فلسفه حکمت متعالیه (اسفار اربعه) نزد حضرت آیت الله جوادی آملی حدود 3 سال و نزد حضرت آیت‌الله مصباح یزدی حدود 2 سال مشغول بوده ام.
در دهه هفتاد در کنار حوزه، تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته فلسفه و کلام از سر گرفته و در سال 77 مدرک کارشناسی ارشد رشته فلسفه اسلامی را از مرکز تربیت مدرس دانشگاه قم اخذ نمودم و در مقطع دکتری در رشته فلسفه تطبیقی مشغول به تحصیل شدم.
در سال های اخیر، علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی، چندین جلد کتاب و مقاله از اینجانب به رشته تحریر درآمده است. «معناشناسی روح در قرآن کریم»، «قلمرو علوم پیامبر امام علی و صحابه در مهم‌ترین منابع حدیثی اهل سنت»، «نظریه امامت امامیه»، «میراث اندیشه سیاسی مسلمانان»، «اجتهاد بر بنیان مصلحت‌اندیشی» و «مسئله‌ای به نام قرائت رسمی» برخی از این آثار است.
همچنین در کنار فعالیت های علمی و پژوهشی، در نهادهای مختلف حوزوی و دانشگاهی در سمت های اجرایی مختلفی مشغولیت داشته ام. ریاست پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مدیریت مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما، ریاست پژوهشکده کلام اهل‌ بیت علیهم السلام موسسه دارالحدیث قم، مدیر عاملی بنیاد فرهنگی امامت و موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام و مدیریت مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الإسلامی (لبنان) از جمله این فعالیت‌ها است.

ردیف

عنوان اثر

سال نشر

ناشر

نوع اثر

          1           

جستارهایی در مدرسه کلامی کوفه (نظارت علمی)

1396

دارالحدیث

علمی- تخصصی

          2           

عقاید و معارف3. با همکاری رضا برنجکار

1396

مرکز مدیریت حوزه های علمیه

علمی- تخصصی

          3           

جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد (نظارت علمی)

1395

دارالحدیث

علمی- تخصصی

          4           

جستارهایی در مدرسه کلامی قم (نظارت علمی)

1395

دارالحدیث

علمی- تخصصی

          5           

عقاید و معارف2. با همکاری رضا برنجکار

1395

مرکز مدیریت حوزه های علمیه

علمی- تخصصی

          6           

عقاید و معارف1. با همکاری رضا برنجکار

1395

مرکز مدیریت حوزه های علمیه

علمی- تخصصی

          7           

دانشنامه احادیث پزشکی (همکاری)

1393

دارالحدیث

علمی- تخصصی

          8           

جنسیت و نفس(نگارش گروهی)

1391

هاجر

علمی- تخصصی

          9           

آیین عرفی؛ جستارهایی انتقادی درباره سکولاریسم، (نظارت علمی)

1390

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

علمی- تخصصی

        10         

سرچشمه حکمت؛ جستارهایی در باب عقل(نگارش گروهی)

1388

نبأ

علمی- تخصصی

        11         

جهت‌داری علوم از نظر معرفت‌شناختی، (نظارت)

1387

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

علمی- تخصصی

        12         

الگوی جامع شخصیت زن مسلمان (تعاریف و ساختارها)

1385

دفتر مطالعات و تحقیقات زنان

علمی- تخصصی

        13         

مروری بر سنت و سکولاریسم (مصطفی ملکیان، مجتهد شبستری، عبدالکریم سروش)

1385

نشر و پژوهش معنی‌گرا

علمی- تخصصی

        14         

شرح حکمت متعالیه (اسفار اربعه) با همکاری: محمدتقی مصباح

1380

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

علمی- تخصصی

        15         

درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام (بررسی مقایسه‌ای دیدگاه اسلام و غرب) با همکاری: محمدرضا زیبایی‌نژاد

1379

دفتر مطالعات و تحقیقات زنان

علمی- تخصصی

ردیف

عنوان مقاله

سال چاپ

محل چاپ

نوع مقاله

          1           

معنا و ماهیت روح در قرآن از منظر تفسیر مناهج البیان

1396

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

          2           

حقیقت ترکیبی انسان از روح و جسم؛نظریه پردازی هشام بن حکم درباره‌ی حقیقت انسان

1395

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

          3           

تطور انگاره‌ معرفت اضطراری در اندیشه‌ معتزله

1395

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

          4           

منابع معرفت کلامی امامیه نخستین (رویکردی متمایز به عقل و وحی، فطرت، ادراک حسی و شهود)

1395

آینه معرفت

علمی-پژوهشی

          5           

امام، مصدر تشریع

1394

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

 

          6           

معناشناسی روح در قرآن کریم

1394

مطالعات قرآن و حدیث

علمی-پژوهشی

 

          7           

حقیقت انسان و مرگ از دیدگاه سید مرتضی

1394

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

 

          8           

کلام امامیه پس از دوران حضور؛ نخستین واگرایی‌ها

1394

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

 

          9           

انگاره «معرفت اضطراری» در باور اندیشمندان نخستین امامیه

1394

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

 

        10         

محدودیت ذاتی عقل در شناخت خدا؛ گونه ها و علت ها

1393

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

 

        11         

سیر تاریخی حدیث در سیستان عصر حضور

1393

کتاب و سنت

علمی-پژوهشی

 

        12         

ظرفیت‌های دانش کلام در مطالعات تمدنی

 

1393

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

 

        13         

جریان شناسی فکری امامیه در خراسان و ماوراءالنهر (از آستانه غیبت صغری تا عصر شیخ صدوق)

1393

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

 

        14         

بررسی جهتداری علوم تجربی از منظر برخی اندیشمندان معاصر؛ آیت الله جوادی آملی، دکتر سروش و حجت الاسلام و المسلمین میرباقری

1392

روش شناسی علوم انسانی

علمی-پژوهشی

 

        15         

میراث کلامی شیعه در مرحله تأسیس

1392

رهنامه پژوهش

علمی-پژوهشی

 

        16         

مدل تأثیر عناصر تاریخی بر تبیین اصل امامت

1392

امامت پژوهی

علمی-پژوهشی

        17         

حجیت متشابک منابع معرفت در فهم و تبیین آموزه های اعتقادی

1392

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

        18         

امامیه پژوهی در منابع فرقه نگاری اهل سنت

1392

تحقیقات کلامی

علمی-پژوهشی

        19         

مؤمن الطاق و روش کلامی او

1392

کلام اسلامی

علمی-پژوهشی

        20         

مدرسه کلامی اصفهان

1391

تاریخ فلسفه

علمی-پژوهشی

        21         

آراء متکلمان نوبختی در میانه مدرسه ی کوفه و بغداد

1391

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        22         

کلام امامیه: ریشه ها و رویش ها

1391

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        23         

مقالات: میراث کلامی شیعه در مرحله تأسیس

1390

هفت آسمان

علمی-پژوهشی

        24         

ایده «بلاکیف» در کشاکش دو خوانش وجودی و مفهومی

1390

جاویدان خرد

علمی-پژوهشی

        25         

نشست: گزارش نشست نقد کتاب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی اثر آیت الله عبدالله جوادی آملی

 

1390

کتاب ماه دین

علمی-پژوهشی

        26         

نگاهی نقادانه به مهم ترین پاسخهای اشکال شر

1389

پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی

علمی-پژوهشی

        27         

مدخل إلی الفکر الاجتماعی الدینی المعاصر فی إیران (3)

 

1432ق

نصوص معاصرة

علمی-پژوهشی

        28         

معجزه و خرق عادت از دیدگاه معتزله

1389

پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی

علمی-پژوهشی

        29         

شهیدین در کشاکش دو جریان کلامی مدرسه حله

1388

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        30         

نشست نقد کتاب مکتب در فرآیند تکامل: جلسه اول

1388

کتاب ماه دین

علمی-پژوهشی

        31         

مدخل إلی الفکر الاجتماعی الدینی المعاصر فی إیران - القسم الأول

 

1431ق

نصوص معاصرة

علمی-پژوهشی

        32         

از تاریخ تا اندیشه (بازنگری تاریخ فکر شیعه؛ پیش نیازها)

 

1387

خردنامه همشهری

علمی-پژوهشی

        33         

حکومت اسلامی و ضرورت تدوین الگوهای جامع (با تطبیق بر حوزه زنان)

 

1387

حکومت اسلامی

علمی-پژوهشی

        34         

نشست نقد کتاب تاثیر گناه بر معرفت

 

1387

کتاب ماه فلسفه

علمی-پژوهشی

        35         

گفتارها و نوشتارهایی برای هم اندیشی دوم رسانه تلویزیون و سکولاریسم

 

1387

رواق هنر و اندیشه

علمی-پژوهشی

        36         

پلورالیسم دینی

 

1387

کتاب نقد

علمی-پژوهشی

        37         

سکولاریسم به ما چه می گوید؟

 

1386

رواق هنر و اندیشه

علمی-پژوهشی

        38         

درآمدی بر جریان شناسی اندیشه ی اجتماعی دینی در ایران معاصر (2)

1386

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        39         

کرسی نقد و نظریه پردازی: نسبت «عقل و وحی» از دیدگاه فلسفه و مکتب تفکیک

1385

کتاب نقد

علمی-پژوهشی

        40         

به سوی تمدن نوین اسلامی

1385

سوره اندیشه

علمی-پژوهشی

        41         

درآمدی بر جریان شناسی اندیشه ی اجتماعی دینی در ایران معاصر (1)

1385

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        42         

ماهیت نهضت نرم افزاری و مواضع فراروی

1385

بازتاب اندیشه

علمی-تخصصی

        43         

فلسفه سیاسی اسلام، امکان یا امتناع؟

1384

پژوهش و حوزه

علمی-تخصصی

        44         

بازخوانی نسبت سکولاریسم و حکومت دینی

1383

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        45         

انسان، سکولاریسم و حقوق زنان

1382

کتاب نقد

علمی-پژوهشی

        46         

حوزویان و نهضت نرم افزاری

1382

اخلاق

علمی-پژوهشی

        47         

علم، عقل و عشق در مثنوی مولوی

1382

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        48         

مقاله ها و گزارش ها: دومین جلسه میزگرد نقد و بررسی دانشنامه جهان اسلام

1382

کتابهای اسلامی

علمی- تخصصی

        49         

ساختار تولید و توسعه علوم دینی

1381

پژوهش و حوزه

علمی-پژوهشی

        50         

مسئله ای به نام «قرائت رسمی»

1380

پژوهش و حوزه

علمی-پژوهشی

        51         

جایگاه مسعودی در تاریخ عقاید و ادیان

1375

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        52         

گامی دیگر در شناسایی و احیای کتاب سلیم بن قیس هلالی

1375

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        53         

فروغ دین در فراق عقل

1375

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        54         

اجتهاد بر بنیان مصلحت اندیشی

1374

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        55         

پی ریزی تمدن اسلامی و همخوانی شریعت با شرایط زمان

1374

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        56         

نگاهی انتقادی به معجم عناوین کلامی و فلسفی

1374

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        57         

قرآن و سر چشمه های تصوف از دیدگاه خاور شناسان معاصر

1374

بینات

علمی-ترویجی

        58         

مصقل صفا اثری جاوید در مناظرات بین الادیان

1374

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        59         

عقلگرایی و نصگرایی در کلام اسلامی

1374

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        60         

عقلگرایی

1374

نقد و نظر

علمی-پژوهشی

        61         

بررسی کتاب مقدمه ای بر مبانی عرفان و تصوف

1373

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        62         

نقدی بر کتاب مدخل و درآمد علم کلام

1373

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        63         

نقد ترجمه فلسفه دین

1372

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

        64         

ترجمه نهایة الحکمة در ترازوی نقد

1372

آینه پژوهش

علمی-پژوهشی

  • سوابق علمی:
  • بالاترین مدرک حوزوی سطح 4
  • بالاترین مدرک دانشگاهی دکتری
  • رتبه علمی استادیار
  • تعداد مقالات در نشریات علمی ـ پژوهشی:60 
  • تعداد مقالات در نشریات علمی ـ ترویجی:
  • تعداد کتاب‌های تأليف شده: 15 
  • تعداد کتاب‌های ترجمه شده: